“Van errepel tot vakantie”
Tja wie kent hem niet de oeroude errepel, die al gegeten wordt naar schatting al zo’n 12.500 jaar.
Geschiedenis van de aardappel (errepel)
De plant die oorspronkelijk zijn “roots” heeft ergens in het huidige zuid Amerika. Rond 1536 werd deze plant meegenomen door een Spaanse ontdekkingsreiziger, naar het Europese vasteland. Vandaar uit waren het de monniken die de plant verder verspreiden over het Europese vasteland.
Het waren de boeren de vooral in eerste instantie sceptisch stonden tegen over deze plant, gezien de stengels van de plant giftig waren. Men dacht dat de Knollen die wij nu kennen als de aardappel ook wel giftig zouden zijn. Men gebruikte de “knol” voornamelijk voor varkensvoer, of eten voor de armen. Pas ergens rond 1717 werd de aardappel in Friesland als eerste gezien als volwaardige voeding. De aardappel vol met vitamine c werd vaak meegenomen op zeereizen.
Hier in ons “durpke” werd de aardappel ook volop geteeld. In armoedige tijden stonden de aardappel ook in vele tuinen. Bij ons stonden ze vroeger ook in de voortuin wist ons pa te vertellen. Als kind zie ik mijn oom nog met volle zakken van die knollen komen nog vol met zand omringd, werden deze zorgvuldig in een grote bak van hout die in de kelder stond gegooid, zodat we heel de winter vooruit konden, zolang dat de “nieuwe aardappel” kwam. Eerlijk is eerlijk ze smaakte beter dan de huidige die men in de grote supermarketen kan halen. De Aardappelen en de Zuurkool van Jo Coppens, de verse worst van de slager. Was toch wel een koningsmaal voor ons.
Herfstvakantie
Nou vraagt u zich misschien af wat die “knol” met vakantie te maken heeft? Die “knol was de oorzaak dat men wat nu de “herfst” vakantie noemt. In deze periode werd de aardappels gerooid met de hand veel anders dan nu met die grote machines. De boerenkinderen werden van school gehouden om met zijn alle op het land die verrekte knollen te rooien. Riep men deze periode uit tot vakantie van een week. Destijds kon men nog op het platteland nog een speciaal verlof aanvragen zodat de kinderen nog langer mee konden helpen op de boerderij.
Men beschouwt de “errepel” als oer Hollands maar dat is de plant dus niet, Dat de “knol” hieruit is gegroeid tot een soort eetbaar cultureel erfgoed is natuurlijk een ander verhaal. En dat die “oer” oude “knol” nu de kinderen nog veel vakantieplezier geeft is voor hen mooi meegenomen. Het ergste is als je zo’n verhaal aan het schrijven bent, Dat je denkt aan die andere lekkernij die van deze “knol” is voortgekomen, jawel de frietjes. Ik denk dat we straks maar even langs de “vos” rijden voor een bakje van die overheerlijke stengels.
De “errepel” niet meer weg te denken uit ons mooi Brabant, dat moet Vincent, je weet wel die iets met zijn oor had gedaan ook gedacht hebben destijds. Toen hij een van zijn beroemdste werkte maakte de “aardappeleters” geschilderd in Nuenen. Maar als ik heel goed naar het schilderij kijk hieronder. Zie ik toch mensen uit Rosmalen…… Zou ons “durpke” dan toch zijn eigen “errepeleters” hebben?
Wil je meer weten over de schrijver van de verhalen ga dan naar: https://www.facebook.com/rvangrinsven1
Meer verhalen zijn te vinden op https://marleysworld.nl/rusmollese-klets/
