NSB
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) werd opgericht in 1931 en geleid door A.A. Mussert. Het was een anti-parlementaire, extreem-rechtse politieke partij die streefde naar een nationaal-socialistisch bewind. Er moest een Groot-Nederlands rijk komen, waartoe ook Vlaanderen zou behoren. Onder Duitse invloed kreeg de NSB een sterk antisemitisch karakter. De beweging kende in 1943 haar hoogtepunt met zo’n 100.000 leden. De NSB fotodienst en filmdienst waren handige “hulpmiddelen” voor het te bereiken doel.
Buiten de NSB om kende men in Nederland in de jaren 30 van de vorige eeuw nog meer diverse fascisctische bewegingen. De NSB was vrij populair in het voormalig Nederlands-Indië onder de Nederlandse Indiërs.
Fotodienst der NSB
Een deel van de propaganda van de NSB bestond – naast de films van de Filmdienst – uit foto’s van de Fotodienst. Deze was verantwoordelijk voor alle foto’s gemaakt in opdracht van de NSB.
Filmdienst der NSB
Met de Duitse inval in mei 1940 kreeg de NSB-propaganda nieuwe kansen. Mussert zag zichzelf als de toekomstige heerser van Nederland en koos openlijk de kant van de bezetter. Omdat de filmcamera’s van de NSB bij het Duitse bombardement op Rotterdam verloren waren gegaan, werden productiemaatschappijen Polygoon en Profilti door de Duitsers verplicht de NSB met filmopnames terzijde te staan bij het verkondigen van de ‘Nieuwe Tijd’.
De Filmdienst der NSB viel als organisatie rechtstreeks onder de NSB. Geïnspireerd door nazi-Duitsland presenteerden deze propagandamakers smalfilms, vaak 16mm, om de tienduizenden ‘kameraden’ in het land op de hoogte te brengen van recente bijeenkomsten en toespraken. De films vertellen over het ideaalbeeld dat de NSB haar leden en de volksgenoten wilde voorspiegelen: orde, discipline, tucht, patriottisme, volksbelang voor individueel belang. De films laten zien aan welke emoties de NSB probeerde te appelleren: eensgezindheid, saamhorigheid en lotsverbondenheid. Vergelijkbaar met de Duitse en Italiaanse propaganda.
De opnames geven een indruk van de waarde die de NSB – en in het algemeen fascisten en nationaalsocialisten – hechtten aan film als laagdrempelig propagandamiddel om het volk tot De Nieuwe Tijd te bekeren. Mediamanipulatie is niet door de fascisten uitgevonden maar zij behoorden in de twintigste eeuw wel tot de eersten die op grote schaal nieuwe media zoals foto, film en radio benutten om hun boodschap te verkondigen onder de gewone man en vrouw.
In 1941 stelde Mussert filmregisseur en NSB-lid G.J Teunissen aan als leider van de ‘Filmdienst der N.S.B’. Onder leiding van de ervaren Teunissen werden de zaken professioneel aangepakt. Een eigen filmjournaal, ‘Spiegel der Beweging’ moest het Nederlandse bioscooppubliek voor de NSB winnen.
Hierbij nog een link over de NSB boerenlanddag te s’-Hertogenbosch; https://marleysworld.nl/boerenlanddag-1941-te-s-hertogenbosch-nsb-veemarkt/